भयपटांचा ट्रेंड बदलतोय

हिंदी चित्रपट सृष्टी आणि भूत यांचं खूप जुनं नातं आहे. साधारणपणे चालीसच्या दशकापासून भयचित्रपटांच्या निर्मितीला सुरुवात झाली. सुरुवातीच्या काळात रुपेरी पडद्यावरील भूतांनी प्रेक्षकांना प्रचंड घाबरवलं आहे. अर्थात प्रेक्षकांनाही असेच भयपट आवडत असल्यानं चित्रपटांतून जास्तीतजास्त हॉरर सीन दाखवून त्यांना घाबरवून सोडण्याचा प्रयत्न निर्मात्यांकडून करण्यात आला. ब्लॅक अँड व्हाइट जमान्यातही अशा भयपट,गुढपटांना प्रेक्षकांची पसंदी असायची. भारतीय चित्रपटाच्या इतिहासात पहिला गुढपट तयार केला तो कमाल अमरोही यांनी. त्यांच्या 'महल' या चित्रपटात अशोककुमार आणि मधुबाला प्रमुख भूमिकेत होते. या चित्रपटातील 'आएगा आनेवला...' हे गाणं आणि चित्रपट खूप गाजला. त्यानंतर जवळपास बारा वर्षांनंतर 'बीस साल बाद' आला. मग मात्र भयपटांचा सिलसिला चालू राहिला. त्याच काळात 'गुमनाम', 'भूतबंगला' चित्रपट आले. 1970 ते 1980 या दशकात तर अनेक चित्रपट आले. याच्याबाबतीत 'रामसे बंधू' चित्रपट निर्मात्यांचा मोठा वाटा आहे. 'दो गज जमीन के नीचे', 'जानी दुश्मन', 'दरवाजा', 'जादू टोना', 'और कौन', 'सबूत', 'दहशत', 'सन्नाटा' असे अनेक चित्रपट आले. 1980-90 च्या दशकात तर भयपटांची लाटच आली होती. अशा चित्रपटांचं बजेट कमी आणि यशाची हमी असं सूत्र होतं. पण त्यामुळे त्याचा दर्जा घसरला आणि या चित्रपटांची गर्दी ओसरली. ननंतर काळ बदलला तसं भयपटांची शैलीही बदलली. आजच्या संगणक युगातही पडद्यावर भयापटांचं अस्तित्व कायम आहे. उलट नव्या तंत्रज्ञानाने प्रेक्षकांना अधिक घाबरवता येऊ लागलं. अन्य चित्रपटांच्या तुलनेत या भयपटांची संख्या कमी असली तरी प्रेक्षकांचा उत्साह कमी झालेला नाही. २००० नंतर पुन्हा अशा भयचित्रपटांचा सिलसिला सुरू झाला. भयचित्रपटांच्या निर्मितीमध्ये विक्रम भट्ट यांचं नाव अग्रेसर ठरलं. 'राज', 'राज-३', 'राज रिबूट', 'क्रिचर', '१९२०', '१९२० इव्हिल रिटर्न्स' असे अनेक भूतपट विक्रम भट्ट यांनी दिले. तसंच भारताला पहिला थ्रीडी भयचित्रपट 'हॉन्टेड' विक्रम भट्ट यांनीच दिला. त्यामुळे विक्रम भट्ट यांना भयपटांचा बादशाह म्हटलं

जातं. भयपटांची आवड असणारा अजून एक दिग्दर्शक म्हणजे रामगोपाल वर्मा, 'रात', 'भूत', 'डरना मना है', 'वास्तुशास्त्र', 'अग्यात', 'फूंक', 'फूंक-२','डरना जरुरी है' असे अनेक भयपट रामगोपाल वर्मानं बनवले. निर्माती एकता कपूरनंही 'रागिनी एमएमस' आणि 'रागिनी एमएमएस रिटर्न्स' यांसारखे बोल्ड हॉरर चित्रपट बनवले. 'अलोन', 'डर अॅट द मॉल', 'हॉरर स्टोरी', 'घोस्ट', '१३ बी' यांसारखे अनेक चित्रपट आले, पण यातल्या फारच कमी चित्रपट गाजले. त्यामुळे असं म्हणता येईल की, भयपटांच्या यशाचं गणित फारच कमी दिग्दर्शकांना मांडता आलं. आता तर भयपटांना विनोदाची फोडणी देऊन बॉक्स ऑफिसवर यशाची चव
चाखण्याचा निर्माते प्रयत्न करत आहेत. सध्या चित्रपटांमधून दिसणारी भुतं घाबरवण्याऐवजी प्रेक्षकांना पोट धरून हसायला लावतात. याचं अगदी ताजं उदाहरण म्हणजे अभय देओल आणि पत्रलेखाचा 'नानू की जानू' हा चित्रपट, या चित्रपटातील भूत बघून प्रेक्षक घाबरणं वगैरे दूर, उलट पोट भरून त्यांचं
मनोरंजनच होतं. त्यामुळे आता हिंदी चित्रपटसृष्टीतील या भयपटांची व्याख्या हळूहळू बदलत चालली आहे. कारण पूर्वी चित्रपटांमधील भुतं अतिशय विद्रूप, ओंगळवाणी असायची. आता चित्रपटांमधून दिसणारी भुतं सर्वसामान्य लोकांसारखीच दिसणारी आहेत. हिंदी चित्रपटसृष्टीमध्ये हा बदल घडवण्याचं श्रेय खऱ्या अर्थानं जातं ते दिग्दर्शक सतीश कौशिक यांना. हिंदी चित्रपटसृष्टीच्या इतिहासातील पहिला विनोदी हॉररपट म्हणून त्यांनी 'गैंग ऑफ घोस्ट' या चित्रपटाची निर्मिती केली. कॉमेडीतील अनेक दिग्गज कलाकार या सिनेमात एकत्र आले.अनुष्का शर्मानं 'फिल्लौरी' या चित्रपटात हाच कित्ता गिरवला. यात तिनं
साकारलेलं भूत खूपच प्रेमळ होतं. याआधी आलेला 'गोलमाल अगेन'मधील परिणिती चोप्रा असो
वा अमिताभ बच्चन यांनी साकारलेला 'भूतनाथ' आणि 'भूतनाथ रिर्टन्स' हे चित्रपटही याच वाटेनं जाणारे होते. आता भयपटांसाठी अत्याधुनिक तंत्राचा वापर केला जात आहे. 2020 मध्ये 'बुलबुल', जान्हवी कपूरचा 'घोस्ट स्टोरी' प्रदर्शित झाले.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, सांगली